Psikiyatrist IQ Testi Yapar Mı?
Geçen hafta, Kayseri’de, o eski kafede arkadaşlarımla buluşmuştum. Aradığım huzuru bulmak için birkaç gündür evden çıkmamıştım. Kafede bir köşe buldum, siparişimi verdim, sonra cebimden eski defterimi çıkardım. Hava soğuk ama kışın o tarifsiz havası vardı. O gün bir soru takılmıştı kafama, hep merak ettiğim bir şeydi: Psikiyatrist IQ testi yapar mı?
Biraz düşündüm, acaba psikiyatristler gerçekten zeka ölçer mi? Bu soruyu ilk defa, bir psikiyatristle konuştuğumda sordum. Hatta o anda hissettiklerim, bu soruyu yıllardır kafamda tutmamın nedenini anlamamı sağladı.
O Anki Hislerim: Merak ve Kaygı
Birkaç yıl önce, hayatımın dönüm noktasındaki o zor dönemlerde, bir psikiyatristle görüşmeye karar vermiştim. O gün Kayseri’nin karanlık, kasvetli bir sabahıydı ve gerçekten zihinimi bulanıklaştıran şeylerden kurtulmam gerekiyordu. Hissedemediğim duygular, sürekli düşünceler, bir türlü anlayamadığım bir içsel gürültü… Ve her şeyin içine giren o küçük, sinsice yerleşen düşünce: “Acaba aklımda bir problem var mı?”
İlk psikiyatrist randevumda, hissettiğim şey kaygıydı. Sanki bir sınavın ortasındaydım ama ne yazık ki cevapsız sorularla doluydu bu sınav. “Bir IQ testi yapar mısınız?” diye sormayı düşündüm, ama bir yandan da “Belki de gereksiz olur” diye kendimi de kandırmaya çalışıyordum. Hani bazen, insan beynine dair bütün o karmaşıklığı tek bir testle anlamanın mümkün olmadığını düşünürsünüz ya, ben de öyle hissediyordum. Ama her ne olursa olsun, o soruyu sormak istedim.
Psikiyatrist ve IQ Testi: Beklentiler ve Gerçekler
Randevumda, psikiyatristim bana çok dikkatli ve sakin bir şekilde yaklaşmıştı. Sanki benim içinde kaybolduğum o karmaşayı anlamaya çalışan biri gibi… Sadece soru sormadı, aynı zamanda bakışlarını, davranışlarımı, ses tonumu da dikkatlice inceledi. Odaya ilk girdiğimde, biraz kasılmıştım. Ama o gülümsemesi, her şeyin çok da korkutucu olmadığını hatırlattı. O an, “Psikiyatrist IQ testi yapar mı?” sorusunu sordum. Verdiği yanıt o kadar netti ki: “Hayır, biz burada zeka testleri yapmıyoruz. Bir kişinin zekasını ölçmek için tek bir test yeterli değil. Bizim amacımız, zihinsel sağlığınızı anlamak ve size uygun çözümler sunmak.”
Bir yandan rahatladım, bir yandan da şaşırdım. Gerçekten de, IQ testi gibi standart bir ölçümün, psikiyatri dünyasında yeterli bir analiz aracı olmayacağını duymak, içimdeki o belirsizliğe bir ışık tutmuştu. Zihinsel sağlığımız çok daha derin bir şeydi, sadece bir testle ölçülüp sınıflandırılamazdı. Psikiyatristlerin görevi, beynin karmaşık yapısını anlamak, sorunları keşfetmek ve uygun tedavi yollarını belirlemekti.
Bir Adım Geride Durmak: Kendimi Keşfetmek
Bir psikiyatristin yaptığı şeyin, sadece birkaç soru sormakla ya da beyin fonksiyonlarını bir ölçekte değerlendirmekle sınırlı olmadığını düşündüm. Kendi hayatımda da, zeka ya da başarı üzerinden yapılan değerlendirmeler, çoğu zaman beni içsel olarak bir boşluğa sürüklüyordu. Kimse, ne kadar zekiyse o kadar mutlu olabileceğini ya da başarılı olabileceğini söylemiyordu. Zeka, belki de sadece bir araçtı, ama neyi yapmak istediğimi ve kim olduğumu belirlemek, bambaşka bir konuydu.
Psikiyatristimle görüşmelerim ilerledikçe, sadece akıl sağlığımın değil, duygularımın da üzerine gidilmesi gerektiğini fark ettim. Kendimi tanımak, aklımı yönetmek ve duygularımın gücünü anlamak için çok daha farklı bir perspektife ihtiyaç vardı. Artık IQ, iş hayatı, başarı gibi konularda kendimi ölçmek yerine, bir adım geride durarak içsel keşif yapıyordum. Kendi sınırlarımı kabullenmek, başarıyı yeniden tanımlamak, zihinsel sağlığımdan çok daha önemli hale gelmişti.
Sonuçta Nereye Varacağım?
Gelecek hakkında düşündüğümde, hala bir soru kafamda dönüp duruyor: IQ testi yapmak, bizi gerçekten tanımlayan bir şey mi? 5 yıl sonra, 10 yıl sonra, insanlara her şeyin ölçülebilir olduğu bu dünyada, belki de kimse IQ’sunu sormayacak. O zaman, akıl sağlığı ve içsel dengeyi anlamak çok daha önemli olacak. Belki de psikiyatristlerin yapması gereken şey, sadece “zeka”yı ölçmek değil, insanı bütünsel bir şekilde anlamak olacak.
Kayseri’de o kafede otururken, derin bir iç çekişle, “Ben kimim?” diye sordum. Ve belki de bu sorunun cevabı, ne kadar akıllı ya da başarılı olduğumda değil, içinde bulunduğum anı nasıl hissettiğimde gizliydi. Her şeyin ne kadar karmaşık ve birbirine bağlı olduğunu fark ettim. Zeka bir parça, ama hayatın her anı, her hissi, her deneyimi… Bunlar da bir o kadar değerli.
İçimde bir umut var, evet. Ama bir kaygı da var. Belki de yaşamımızı anlamanın yolu, tek bir teste bağlı değil.